Eigenlijk heb je geen tijd om dit te lezen. Met een fascinatie voor taal struikel ik af en toe over een woord. Zo ging dat ook met ‘eigenlijk’. Ik hoorde iemand het gebruiken en toen sprong het er ineens uit voor mij. Ik vind het een woord waarmee degene die het gebruikt twijfel zaait. Zeker wanneer je in marketing of sales werkt, kun je eigenlijk beter vermijden. Aan de hand van een aantal voorbeelden, deel ik wat eigenlijk met de ontvanger doet, en waarom ik denk dat je het op die manier eigenlijk zelfs voor jezelf kunt verpesten.
“Ik wilde eigenlijk geen toetje, maar ach voor deze ene keer”
Een makkelijk en wellicht herkenbaar voorbeeld om mee te starten. Voor ‘toetje’ (waar ik zelf niet van hou) kun je ook een ander woord invullen: snoepje, wijntje, biertje, sigaret, zak chips. Gevolg, je had een ander doel, maar je zwicht voor de verleiding en geeft toe. Niet zo gek, want door eigenlijk te gebruiken zeg je al dat je zelf niet had verwacht dat je je doel zou bereiken. Je verzacht het voor jezelf door dat doel wel te noemen, maar ach die ene keer. En nee zeggen is ook zo wat.
“Ik wil mijn afspraak verplaatsen, want eigenlijk kan ik toch niet op het voorgestelde tijdstip”
Een vrij normale zin. Maar als je ‘m gebruikt om een sollicitatiegesprek te verplaatsen, kan dat invloed hebben op de eerste indruk die je achterlaat. Het kan er namelijk op duiden dat je helemaal niet zo zeker bent van je sollicitatie. Of dat je iemand bent die wegloopt voor verantwoordelijkheden, of dat je iets te doen hebt dat je toch belangrijker vindt dan dit gesprek. Je komt in elk geval niet echt over als een zelfverzekerd persoon. En misschien nog wel belangrijker, het laat ruimte voor de ontvanger van jouw boodschap om je toch over te halen de afspraak door te laten gaan. Want al kun je eigenlijk niet, als je een beetje je best doet, kun je vast wel, toch?
“Eigenlijk zou ik willen spreken met ….”
Een training in acquisitie, ik heb er een aantal mogen volgen tijdens mijn carrière. Dat vond ik best spannend, want in een rollenspel ligt je gedrag onder een loep. Ik moest eens telefonisch een afspraak trachten te maken. Aan de fictieve secretaresse die het gesprek aannam, vertelde ik dat ik ‘eigenlijk doorverbonden wilde worden met meneer X’. Je raadt het al, ik kwam niet voorbij deze dame. Want door het woord eigenlijk te gebruiken liet ik veel te veel ruimte aan de andere kant. Meneer X was natuurlijk veel te druk om mijn overduidelijke verkooptelefoontje aan te nemen. Doel niet bereikt dus.
“Je zou het eigenlijk eens moeten proberen”
Wat doet een advertentie die deze kop heeft met je? Ren je naar de winkel of grijp je je telefoon om het aangeprezen product meteen te kopen? De kans is groter dat je dat niet doet. Want in dit voorbeeld communiceert de verkopende partij dat ze misschien zelf niet heel erg achter hun product staan. Daarom is de kans niet zo groot dat je dit tegenkomt in een advertentie. Natuurlijk wel: Dit wil je niet missen! Hier wil je bij zijn! Dit wil jij ook! En ja, al denk je nu dat je daar niet in zult trappen, dat doen we wel, eigenlijk allemaal :-).
Eigenlijk is grijs
Na deze beschouwing trachtte ik hoe vaak ik zelf ‘eigenlijk’ zeg. Gelukkig kun je jezelf niet de hele dag vanuit de derde persoon observeren, toch weet ik dat ik het in veel situaties bewust vermijd. En ik weet ook hoe dat komt. Niet alleen omdat het me helpt mijn doelen te bereiken, er speelt nog iets anders mee. In veel dingen ben ik zwart wit. Ik vind iets of lekker, of heel vies. Een liedje kan ik goed vinden of heel stom. Ik kan tevreden zijn over een tekst die ik schreef, of ik begin opnieuw omdat ik denk ‘wat een waardeloos verhaal’. En ‘eigenlijk’ zit daar een beetje tussenin. Eigenlijk is dus eigenlijk grijs. Je had je voorgenomen het niet te doen, maar je doet het toch. Of je wilt het liever niet, maar je laat je overhalen. Al zal ik nooit een fan worden van het woord, toch nuanceert eigenlijk ook weer. Want dingen zijn nu eenmaal niet altijd zwart of wit, en dat leer steeds meer.