Ik hou van echte verhalen. Om ernaar te luisteren, ze te lezen, ze vertellen en vooral om ze mogen te schrijven. Toch leer ik steeds meer dat een verhaal ook maar een verhaal is. Dat het niet echt iets zegt over de werkelijkheid. Een verhaal biedt een inkijk vanuit één perspectief. Van degene die het verhaal meemaakte of weer verder deelt. Misschien zou jij het verhaal heel anders hebben beleefd of vind jij het zelfs helemaal geen verhaal.
Op zoek naar echte verhalen
Soms ga ik op zoek naar een verhaal dat ik kan opschrijven, met mijn hoofd. Maar dan komt er meestal niets. Dat zoeken werkt ongeveer zo: ‘Hé, daar zijn mensen aan het golfen, het zijn allemaal ouderen, zou dat een verhaal zijn?’ Om het meteen daarna weer af te doen, want er is al zoveel geschreven over ouderen die golfen. Of ik loop op straat en kijk willekeurig mensen aan. In de hoop aan hun gezichten een verhaal af te kunnen lezen. Op zo’n moment gebeurt dat natuurlijk niet en ervaar ik een ‘writers block’.
Struikelen over verhalen
Juist als ik niet op zoek ben, struikel ik vaak over verhalen. Voor mij zijn het een soort onzichtbare lijntjes tussen mensen of gedachtenwolkjes die ik door de lucht zie zweven. In mijn eentje ben ik hier ontvankelijker voor dan in gezelschap. Laatst ving ik flarden op van het gesprek van een stel naast me op een terras. Uit wat ik hoorde ontstond een verhaal in mijn hoofd. Ik zocht geen contact, dus ik weet niet of het echt klopt. Ook kan ik een verhaal vinden in de supermarkt. Wanneer ik twee mensen met elkaar in gesprek zie, hun hoofden (in mijn beleving) samenzweerderig bij elkaar. Of laatst in een wachtkamer. Met oortjes in luisterde ik naar Spotify. De interactie tussen een arts en een tweetal mensen sloeg ik gade als een scène uit een film: de muziek bepaalde de emotie. Ook een verhaal dus.
Verhalen als spiegels
Sommige verhalen schrijf ik op, andere verhalen blijven hangen in mijn hoofd. Regelmatig gebruik ik ze als spiegel voor een situatie waarin ik mezelf bevindt. Het ene verhaal triggert herkenning in mij, het andere nieuwsgierigheid, maar ook wel eens afkeer, of angst. Iedereen die ik ontmoet en alle verhalen die ik beleef, in het echt of in mijn hoofd spiegel ik aan dat wat ik ken. En toch zijn het alleen maar verhalen.
Andermans verhalen
Vorige week deelde ik mijn blog naar aanleiding van een interview met Erik Vos. Zijn verhaal draait om vertrouwen. Op basis van de vele reacties concludeer ik dat mensen hier veel in herkenden. Of verlangen naar hoe hij in het leven staat.
Dat hoeft niet met elk verhaal. Soms helpt het juist om een verhaal bij de ander te laten. Niet alles heeft met jezelf te maken. Andermans verhalen te veel onze eigen verhalen maken gaat vaak ten koste van verwondering. Dat is juist zo mooi. Je verwonderen over hoe de ander iets beleeft, al staat dat nog zo ver van je af. Ik kan ook minder goed luisteren als ik een verhaal van de ander probeer te koppelen aan een verhaal van mezelf. Zelfs als dat gebeurt vanuit de wens verbinding met die ander te zoeken, soms zelfs in de hoop dat de ander zichzelf ook weer herkent in mijn verhaal.
Verhalen vertellen: delen en leren
Of je nu extravert bent, of introvert, veel of weinig woorden gebruikt, iedereen vertelt wel eens een verhaal. Vanavond thuis over hoe het ging vandaag op je werk, of op school. Aan je vrienden over je vakantie of iets anders uit je leven. In het onderwijs dienen verhalen vaak om leerlingen iets te leren. Zo kon mijn geschiedenisleraar op de middelbare school ontzettend boeiend vertellen. Daardoor zag ik de saaie tekst waarover hij ons uit de boeken moest leren voor me als mooie verhalen en vond ik het toch best een leuk vak.
Verhalen die je raken
Het doorgeven van verhalen doen we al zo lang we kunnen communiceren. Verhalen over de Tweede Wereldoorlog bijvoorbeeld, blijven we vertellen, opdat die geschiedenis zich niet herhaalt. Ik bracht ooit een bezoek aan Robbeneiland. Een ex-gevangene vertelde daar over zijn ervaringen op die plek waar hij, net als Nelson Mandela, zo lang gevangen zat. Zijn verhaal had ik nodig om me enigszins een voorstelling te kunnen maken van wat hij had meegemaakt. Dat kon ik natuurlijk niet echt, maar zijn verhaal was wel echt.
Loskomen van het verhaal
Veel van de verhalen die ik nog zou kunnen schrijven, spelen zich alleen maar af in mijn hoofd. Soms laat ik me meevoeren met een verhaal. Dan ontvouwt het denkbeeldige scenario zich voor mijn geestesoog en lijkt het bijna tastbaar, zo echt. Gelukkig heb ik mensen om me heen die me kunnen helpen uit een verhaal te stappen. Want loskomen van de verhalen in mijn hoofd is misschien wel mijn grootste uitdaging. Dat doe ik het liefste in mijn eentje in het bos. Terugkomen bij mezelf noem ik dat. In contact met de natuur gaat mijn energie weer stromen en krijg ik vaak inspiratie om nieuwe (echte) verhalen te kunnen schrijven.